Przyszedł na świat 3 sierpnia 1901 roku w Zuzeli nad Bugiem, na pograniczu Mazowsza i Podlasia. Tam mieszkał do 9 roku życia, gdyż rodzina przeprowadziła się do Andrzejewa. W Andrzejewie, po kilku miesiącach zmarła jego matka. Naukę rozpoczętą w Andrzejewie kontynuował w Warszawie, Łomży i Włocławku. Po zdaniu matury wstąpił do seminarium duchownego we Włocławku. 3 sierpnia 1924 roku przyjął święcenia kapłańskie. Gdy święcenia kapłańskie przyjmowali koledzy z jego rocznika, on tego dnia był przyjęty do szpitala z powodu choroby. Święcenia przyjmował sam. Starszy, doświadczony zakrystianin powiedział mu przed święceniami, że z takim zdrowiem trzeba iść raczej na cmentarz niż do święceń. Mimo, że, jak sam wyznał był bardzo słaby, 5 sierpnia odprawił swoją pierwszą Mszę św. w kaplicy Matki Bożej na Jasnej Górze – był wielkim czcicielem Matki Bożej.
W latach 1925 – 1929 kontynuował naukę na Wydziale Prawa Kanonicznego, a także Wydziale Prawa i Nauk Społeczno – Ekonomicznych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, zakończone uzyskaniem doktoratu. Był wykładowcą w seminarium duchowym, publikował wiele artykułów, prowadził pracę społeczno-oświatową. Po tułaczce wojennej w lutym 1945 roku wrócił do Włocławka i zaangażował się w prace nad ponownym otwarciem seminarium.
W 1946 roku papież Pius XII mianował go biskupem ordynariuszem diecezji lubelskiej. Jako dewizę przyjął hasło Soli Deo (Jedynemu Bogu). Dwa lata później, po śmierci kardynała Hlonda, został podniesiony do godności arcybiskupa metropolity warszawsko – gnieźnieńskiego, Prymasa Polski, a 12 stycznia 1953 roku został kardynałem.
14 lutego 1950 roku Ks. Prymas Wyszyński, jako głowa polskiego Kościoła zawarł porozumienie z władzami Polski Rzeczpospolitej Ludowej. W zamian za potępienie wciąż walczących oddziałów partyzanckich oraz uznanie nowej granicy zachodniej uzyskał zgodę na naukę religii w szkołach i działalność Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Ugoda trwała krótko. 25 września 1953 roku Ks. Prymas został aresztowany. Do jesieni 1956 roku przebywał w kolejnych miejscach odosobnienia: Rywałdzie Królewskim (do 12 października 1953 r.), Stoczku Warmińskim (do 6 października 1954 r.), Prudniku Śląskim (do 26 października 1955 r.) oraz Komańczy (do 28 października 1956 r.). Podczas pobytu Ks. Prymasa w Komańczy powstał tekst Jasnogórskich Ślubów Narodu Polskiego, pomyślanych jako odnowienie ślubów lwowskich Jana Kazimierza z czasów Potopu szwedzkiego. Ponieważ kardynał Wyszyński wciąż był więziony, tekst ślubów odczytał bp Michał Klepacz 26 sierpnia 1956 roku, w obecności blisko miliona pielgrzymów, przybyłych na Jasną Górę.
Po odzyskaniu wolności Ks. Prymas, w latach 1957 – 1966 prowadził Wielką Nowennę, która miała przygotować naród na obchody Tysiąclecia Chrztu Polski. Nowenna zakończyła się 3 maja 1966 roku Aktem Oddania Narodu Matce Bożej za wolność Kościoła w Polsce i na świecie.
Ks. Prymas Wyszyński był aktywnym uczestnikiem obrad Soboru Watykańskiego II, podczas którego złożył na ręce papieża Pawła VI prośbę Episkopatu Polski w sprawie ogłoszenia Maryi Matką Kościoła. Prośba ta została spełniona 21 listopada 1964 roku. Był jednym z inicjatorów słynnego orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich z 18 stycznia 1965 roku (wtedy kończył swoje obrady Sobór Watykański II), w którym napisał: „udzielamy przebaczenia i prosimy o przebaczenie. A jeśli wy – biskupi niemieccy – ujmiecie po bratersku nasze wyciągnięte dłonie, wówczas dopiero będziemy mogli ze spokojnym sumieniem obchodzić w Polsce nasze Milenium w sposób całkowicie chrześcijański.” Taka postawa przebaczenia (po okrucieństwie II wojny światowej) spotkała się z ostrą reakcją władz komunistycznych.
Wobec napiętej sytuacji polityczno – społecznej w naszym kraju Ks. Prymas Wyszyński podejmował starania mające na celu łagodzenie konfliktów na linii rząd – opozycja. W latach 1980 – 1981 pełnił rolę pośrednika w negocjacjach pomiędzy władzą, a „Solidarnością”.
Prymas Polski Stefan kardynał Wyszyński zmarł 28 maja 1981 roku w Warszawie, w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. Miał 80 lat, z których 57 przeżył jako kapłan. Jego pogrzeb stał się wielką manifestacją narodową.
Przez dziesięciolecia swojej posługi Ks. Prymas Wyszyński zdołał przeprowadzić polski Kościół przez niezwykle trudne lata komunizmu. Świadectwem szacunku, na jaki zasługuje jest hołd, jaki oddał jej Jan Paweł II podczas inauguracji swojego pontyfikatu, 22 października 1978 roku: „Nie byłoby na stolicy tego Papieża – Polaka (...) gdyby nie było Twojej wiary nie cofającej się przed więzieniem i cierpieniem, Twojej heroicznej nadziei, Twojego zawierzenia bez reszty Matce Kościoła, gdyby nie było Jasnej Góry i tego całego okresu dziejów Kościoła w Ojczyźnie naszej, który jest związany z Twoim biskupim i prymasowskim posługiwaniem.”
Modlitwa
Wszechmogący, wieczny Boże, Ty dałeś Kościołowi błogosławionego Stefana, biskupa, pasterza dobrego i mężnego; spraw, za jego wstawiennictwem, abyśmy służyli tylko Tobie, Jedynemu Bogu, wiernie żyli Ewangelią i miłowali każdego człowieka. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.
